Bisikletin Ömrü Nasıl Uzar?

Uzun süredir bisiklet piyasasından uzak kalmış kişilerin, bisiklet fiyatlarını duyunca şaşırmasına ve tutarları pahalı bulmasına oldukça alışığım. Ancak, akıllı telefonlara verilen paranın aynısıyla bir bisiklet de alınabildiğini idrak edebilseler, işleri daha da kolaylaşacak. Geçmiş bisiklet tecrübeleri çok parlak olmadığından, günümüzde belirli bir standardın üzerinde olan ve pahalı buldukları bisikletlerin aslında ne kadar güzel şeyler olduklarının farkında değiller. Bisikleti aldıktan sonra ona yine bakım ve teknik servis için çok para ödeyeceklerini sanıyorlar. Karne hediyesi veya market bisikleti olarak tanımladığımız; bilgisayarların yanında hediye verilen veya marketlerde bangır bangır reklamı yapılan o ucuz bisikletlerden almadıkları müddetçe, müşteriler günümüzde üretilen bisikletlerin çoğundan memnun kalmaktadır. Bunu farklı markalarda çalışmış biri olarak ve tavsiyem üzerine bisiklet alan bir sürü insanın geri dönüşlerine güvenerek rahatlıkla söyleyebilirim.

Sürekli zinciri atan, vites ayarı bozulan, selesi kayan, fren telleri kopan veya gevşeyen ve jant ayarı kayan o bisikletleri hafızanızdan silerek ve ciddi bir bütçe ayırarak yeni bir bisiklet almayı kafanıza koyduysanız, o bisiklete nasıl bakacağınızı da bilmeniz gerek. Pahalı bir akıllı telefon aldığınızda yaptığınız ilk iş ne oluyor? Hemen bir ekran koruyucu kaplatıyor ve etrafını koruması için kılıf temin ediyorsunuz. Aynı mantıktan yola çıkarak, bisikletinize de o itinayı göstermelisiniz.

Bisikleti satın aldığınız an, hangi bisikletçide olursanız olun onun sizin boyunuza uygun ayarlandığından emin olun. Sele borusu ve selenin hizasını kendinize göre yaptırın. Ardından bisikletin vites geçişlerini kontrol ettirin. Onlar ayarlı merak etmeyin cevabına itimat etmeyin. Vites geçişlerine siz yine de bakın. Öncelikle sorunsuz bir bisiklet aldığınızdan emin olmalısınız. İlk bakım hizmetleri var mı yok mu sorun. Bir ay sonra ücretsiz olarak ilk bakım hizmeti veren firmalar var. O süreyi geçirmeden tam bir ay sonra gidip bisikletinizin bakımını yaptırın. Aradaki o bir aylık süreçte jantlarınız sizin ağırlığınıza göre son şeklini alacaktır. Ufak bir akort gerekebilir. Vites tellerinizde bir gevşeme olabilir; ayarı kaçabilir. Onu da ayarlatmış olursunuz. Frenlerinizle veya herhangi bir başka şey ile ilgili sorunlarınız varsa onları da anlatın ve o bakımda her şeye çözüm bulmaya çalışın. Ardından bisikletiniz tamamen size kalmış oluyor. Sonraki süreçte ömrünün ne kadar olacağı direkt olarak size bağlı.

Bisikletin kadrosu ile ilgili çok fazla bakım talimatım yok ama küçük hatırlatmalar yapabilirim. Bisikletle düşeceksiniz, yaslarken kadronun bir yerini sürteceksiniz, rüzgardan düşecek veya geç fren yapıp bir yere çarpacaksınız. Bunlar olabilir. Kadrodaki çiziklere üzülmeyin. Her sürüşten sonra silin. Taş sekmelerinin kadronun alt borusunu çizmesini istemiyorsanız, bisikletçilerde veya yapı marketlerde satılan şeffaf çıkartmalardan alıp alt boruya yapıştırabilirsiniz. Aynı çıkartma, zinciriniz kadroya çarptığında kadroyu çizmesin diye fabrika çıkışında bisikletle beraber gelir. Ondan alabilirsiniz. Bisikletin fren ve vites kabloları, alın borusunun etrafından arkaya giderken kadronuza sürter. Sürttüğü yerleri leke yapar. Onu engellemek için ya kadronun kablo ile temas kurduğu bölgeye yine o çıkartmalardan yapıştırın ya da kabloya takılan yumuşak materyallerden alın. Bisikletinizi temizlerken ıslak olmasına dikkat edin. Kuruyken direkt bezle girişirseniz, kurumuş toz veya çamurları sökmeye çalışırken kadronuzda lüzumsuz ufak çiziklere sebep olursunuz. Bisiklet temizliğine dair yazdığım yazıya buradan ulaşabilirsiniz.

Bisikletinizin vites grubunun ömrünün uzunluğu veya kısalığı, doğrudan sizin kullanımınızla ilgilidir. Aynı vites grubu 3000 kilometre sonra tertemiz de görünebilir, rublesinin dişlileri aşınmış bir hale de gelebilir. Doğru vites kullanımı sayesinde zincir ve rublenizin ömrünü uzun tutabilirsiniz. Zincir yağınızı sık sık kontrol edin. Yağsız zincir, ön ve arkadaki dişlilerinizin aşınmasına yol açar. Sürtünme artacağı için ses de artacaktır. Bir şeylerin ters gittiğini, vites parçalarınızdan gelen seslerden anlayabilirsiniz. Vitesinizin ayarı kaçtıysa, uzun süre o şekilde kullanmamaya çalışın. Zincir rubledeki bir dişlide dönerken, diğer dişlilerden birine de sürttüğünde ses yapar. İki dişliye birden sürtünme demek, hem zincirin hem de ruble dişlilerinin aşınması demektir. O çarkların ömrünü kısaltmak istemiyorsanız, vitesinizi uzun süre ayarsız kullanmayın. Diğer yandan, vites geçişlerinin şekli de vites mekanizmanız için önemlidir. Sert ve ani vites geçişleri yapmanız gerektiğinde, önce biraz hızlanın ve ardından pedala uyguladığınız kuvvetin şiddetini biraz azaltarak vites değiştirin. Kuvvetli biçimde pedala basarak vites değiştirdiğinizde, arka aktarıcınıza zarar verebilirsiniz. Özellikle tırmanırken buna dikkat edin. Tırmanacağınız vitese tırmanmadan önce geçmenizde fayda var. Bir de düzenli bir şekilde zincirinizi ve rublenizi temizleyin. Birikmiş toz ve çamur parçaları hem ses yapar hem de mekanik arızalara neden olabilir.

Son olarak, bisikletinizin teker setini özenli kullanmaya gayret edin. Çukurlardan, engellerden vb. yerlerden geçerken hızınızı azaltın. Hızınızı azaltamıyorsanız, seleden kalkarak geçin öyle yerlerden. Ben mümkün oldukça hızımı azaltır ve ayağa kalkarım. Hızımı azaltamayacaksam, sadece ayağa kalkarım. Bunun nedeni, jant göbeklerinizin ve tellerinizin ömrüyle alakalıdır. Bisiklet mağazaları bisikleti size satarken söylemese de, o jantlarınızın göbeklerinin belirli bir ağırlık taşıma potansiyeli vardır. Onun üzerine çıktığınızda, göbekler yıpranır. Bu yıpranmayı en aza indirmek için, janta yerden darbe gelecek bölgelerde onun üzerine binecek yükü azaltmanız iyi olur. Bunu seleden kalkarak yapabilirsiniz. Böylece jantınız hem alttan hem üstten değil, sadece alttan gelen güçle karşı karşıya kalmış olur. Bunu yaparak aynı zamanda jant tellerinize yüklenen stresi de azaltmış olursunuz. Tel kırılması veya kopması gibi ihtimallerin önüne geçersiniz. Jant çemberiniz ve jant telleriniz ne kadar az darbeyle karşılaşırsa, akortu da o kadar az bozulur. Bir de jant çemberinizi periyodik aralıklarla temizlemeye özen gösterin. Fren yaptığınız için jant çemberinde o fren pabucunun kalıntıları olacaktır. Onlardan çemberi arındırırsanız, fren performansınız için iyi olur. Bu tip bir işlem için jant silgisi kullanabilir veya alkol vb. şeylerle silebilirsiniz.

Bu anlattıklarımı sıkı bir şekilde uygulamasanız, ara sıra yapsanız dahi bisikletinizin ömrünü uzatmış olursunuz. Bundan emin olabilirsiniz.