Bazı Jantlar Neden Çok Sesli?

Pedal çevirmeyi bıraktığınızda ve tekerlekleriniz boşta dönerken, bisikletinizin arka jantı sürekli olarak bir ses çıkarır. Hızlıysanız çok seri, yavaşsanız daha aheste çıkar bu ses. Pek çok bisiklet konulu şarkının klibine ve bisikletle ilgili yayınlanan programların girişine malzeme olan bu ses, kimi bisikletten az, kimi bisikletten çok gelir. Yanınızdan oldukça gürültülü bir şekilde geçen bu tip bisikletlere mutlaka denk gelmişsinizdir. Oldukça basit bir dille bunun nedenini açıklamak istiyorum.

Öncelikle bilmeniz gereken en önemli şey, bu sesin çok veya az gelmesiyle, o jantın kalitesi veya performansı arasında herhangi bir bağ olmadığıdır. Yani, jant daha çok ses çıkarıyorsa, o jant daha akıcı veya daha pahalı bir janttır diye bir durum söz konusu değil. Örneğin; Campagnolo'nun giriş seviyesi modeli olan Khamsin, üst modellerden biri olan Eurus'dan daha fazla ses çıkarıyor olabilir. Bu tamamen üretim ile alakalı bir durum. Hem çok ses çıkarıp, hem de çok iyi akıcılığı olan jantlar olabileceği gibi, tam tersi de olabilir. Sesin kuvvetli gelmesinde iki etken söz konusudur. Birincisi, hub içinde yer alan tırnakların gerginliği, ikinci ise hub içinde ne kadar yağ olduğudur. Hub, üzerine rublenizin dişlilerini dizdiğiniz, rublenin tümünün takılı olduğu aksamdır. Pedal çevirdiğinizde tekerinizin dönmesini sağlayan şey odur. Onun içinde bir yaya bağlı olarak duran tırnaklar vardır. Siz pedal çevirdiğinizde o tırnaklar kilitlenir ve jantınızdan ses duymazsınız. Pedal çevirmeyi bıraktığınızda ise, o tırnaklar boşta kalır ve içeride dönen parçaya sürter. Çarkıfelekteki imleç gibi canlandırabilirsiniz kafanızda. O tırnakların ne kadar sıkı veya diri durduğu, bağlı bulundukları yayın gerginliği ile alakalıdır. Tırnakların sayısı ve tipi, jant markalarında farklılık gösterse de, temelde yayın gergin olması veya daha az gergin olması, jantınızdan daha çok veya daha az ses çıkması anlamına gelir. Diğer yandan, hub içine sürdüğünüz yağın miktarı da çıkan sese etki etmektedir. Daha az yağ, daha çok sürtünme ve daha çok ses anlamına gelir. 

Ancak, ben bu tip yapay müdahalelerle ses yaratılma durumuna karşıyım. Yayın değiştirilip fabrika çıkışındaki gerginliği ile oynanmasını veya daha az yağ sürülmesini yanlış buluyorum. Parçaların ömrünü kısalttığınız gibi, jantın akıcılığına da biraz etki etmiş oluyorsunuz. Benim akıcılıkla işim yok, öylesine turluyorum diyorsanız ve sesi çok seviyorsanız, o zaman durum değişir. Sonuçta hobi kullanıcıları neyi nasıl seviyorsa öyle kullanmak isterler. Bazı jantlar fabrikadan direkt sesli olarak çıkar, bazıları sonradan açılır, bazıları ise hep öyle kalır. Bu tamamen üretim ile alakalıdır. Bir sorun veya bir artı anlamına gelmez. Campagnolo'nun Bullet Ultra jantlarını kullanıyorum. Jantı ilk aldığımda hiç ses yoktu. Yaklaşık bin kilometrenin ardından göbek bakımı yapmak istedim. Temizleyip yeniden yağladıktan sonra tekrar kullanmaya başladım. Şu an sesli bir şekilde çalışıyor. Fabrikasyon aşamasında kullanılan yağ tipi veya miktarı ile benim kullandığım farklı olmuş olabilir. Ya da, biraz daha kullanmaya başlasaydım ses kendiliğinden açılacaktı. Yayına ve tırnaklarına herhangi bir müdahale etmedim. Önemli olan da budur. Fabrika ayarlarına dokunmadığınız müddetçe, jantınız aynı performansla dönmeye devam edecektir.

Kullandığım jantlardan çıkan ses

Burada tırnakları ve onları tutan yayın sökülüşünü görebilirsiniz