Bisiklette Doğru Vites Kullanımı Nasıl Olur?

Bisikleti yeni aldınız, tüm ayarlarını yaptırdınız. Sürüşlere başladınız ve bir süre sonra vites grubunuzdan sesler mi gelmeye başladı? Zincirindeki yağ azalmış olabilir mi? Ya da tellerindeki gerginlikte bir değişiklik olmuş olamaz mı? Peki bunlar büyük problemler mi? Hayır. Zinciri yağlarsınız. Tel gerginliği ise beş dakikanızı almadan yeniden ayarlatabileceğiniz bir şeydir. Ancak tüm bunlarda bir problem yok ve siz hala ses geliyor diyorsanız ne yapmalı? Bisiklet vitesi nasıl kullanılır diye merak ediyorsanız, yazıya başlayalım.

Bisiklette doğru vites kullanımının ne olduğunu, siz bisiklet kaç vites olmalı sorusunu sorduktan hemen sonra bisikleti alırken size anlatmış olmalılar. Doğru viteste bisiklet sürmek demek, zinciriniz aşırı biçimde çapraza düşmemiş bir vaziyette sürüş yapmak demektir. Zincir hizası, çok fazla yanlara kaymadan sürmek demektir. Çok uç durumlarda çapraza düşebilir ve kısa bir süre böyle idare edebilirsiniz. Çıkamadığınız bir yokuşta veya vitesin diğer dişliye geçmediği zamanlarda idareten bu şekilde sürüş yapmanızda sorun yok. Ancak zincir bu şekilde çapraz konumdayken sürüş yapmayı alışkanlık haline getirirseniz ve bacaklarınızı buna alıştırırsanız, hem zinciriniz hem de rubleniz ve hatta aynakolunuz bundan zaman içinde büyük zararlar görecektir. Zincir, arka rublenizin üzerindeki dişlilerde düz bir konumda olmadığından, zincirin dış yüzeyi, rublenin diğer dişlilerine sürtmeye başlayacaktır. Bu da zamanla aşınmaya sebep olacaktır. Hem zincirinizin hem de rublenizdeki dişlilerin formu bozulacaktır. 

İlk sürüşlerinizde hangi viteste olduğunuzu anlamak biraz zor olabilir ancak sonraları buna alışacak ve eğilip rublenize bakmadan da hangi viteste olduğunuzu kestirebilir hale geleceksinizdir. Vites değiştiricilerinde yazan rakamlara takılmayın. Sürerken bacağınızdaki hisse odaklanarak, kaçıncı viteste olduğunuzu tahmin etmeye çalışın. Zamanla daha az yanılacak ve sonunda tamamen anlayabiliyor olacaksınız. Basit mantıkla açıklamak gerekirse; normal şartlar altında, zinciriniz rublenizdeki büyük dişliye ne kadar yaklaşıyorsa, aynakolunuzda da yani ön vitesinizde de büyük çarktan o kadar uzaklaşmalıdır. Zinciri çapraz kullandığınızda gelen ses, zincirinizin ön aktarıcıda içe veya dışa doğru gidecek yeri kalmadığından, o aktarıcının iç duvarına sürtünmesinden kaynaklanıyordur. Şehir içinde kullanırken, eğer üçlü aynakolunuz varsa, onu ortadakinde tutmanızda yarar var. Arkayı ise, genellikle rublenin üst veya orta bölgelerinde kullanabilirsiniz. Dik bir yokuş geldi ve vitesi hafifletmeye mi ihtiyacınız oldu? Rubleyi en hafif hale, yani en büyük dişliye çıkardınız. Eğer ses gelmesin istiyorsanız, öndeki vitesinizi, en küçük çarka alabilirsiniz. Böylece ses kesilmiş ve biraz daha hafiflemiş ve sizi yormayan bir sürüşe sahip olursunuz. Aşağıdaki videoda, anlattıklarımı biraz daha net görebilirsiniz.

Bir başka yanlış vites kullanımı durumu ise kadansla alakalıdır. Yani, pedal çevirme sıklığınızla ilgili bir yanlışınız var demektir. Eğer ayaklarınız gereğinden fazla dönüyor ama bisikletiniz çok yol almıyorsa, muhtemelen yanlış vitestesinizdir. Yokuşta olmanız haricinde hafif viteste kullandığınız durumlarda, ayaklarınız zaman zaman boşa dönebilir. Siz boşuna o kadar hızlı çeviriyor olabilirsiniz. Bu tip bir sürüşü yaparken, poponuz da selenin üzerinde sekiyor olacaktır. Dikkat ederseniz bunu da fark edeceksinizdir. Doğru viteste sürüş yaparken, selenin üzerinde asla sekmezsiniz. Bisikletle yokuş çıkarken vites kaçta olmalı sorusunun yanıtı, sizin o gün kendinizi nasıl hissettiğinizde saklı, vites sayılarında değil. Önemli olan selede sekmeden ama aynı zamanda da dizlerinize gereğinden fazla yüklenmeden sürebilmek.

Son olarak, vites parçalarınızı yıpratmadan kullanmak istiyorsanız, yokuşa başladıktan sonra değil, yokuşa yaklaşırken vites değiştirin. Yokuş esnasında vites değiştirdiğinizde gelen çatır çutur sesler, aktarım organlarını gereksiz yere zorladığınız anlamına gelmektedir.